ارتباط موثر بین معلم و دانش آموز

ارتباط موثر بین معلم و دانش آموز

روشهای ایجاد رابطه‏‎ای موثر با دانش آموزان

هیچ معلّمی دوست ندارد به دلیل بد رفتاری با دانش‌آموزان متهم گردد و مورد سرزنش قرار گیرد، امّا این حقیقتی است که همۀ معلّمان در برخورداری از رفتار نامناسب با دانش‌آموزان، با آن رو به رو خواهند شد. به منظور جلوگیری از نسبت دادن چنین اتهامی به شما و تبدیل شدن به معلّم و مربی با کفایت، اجازه بدهید ویژگی‌های ارتباط موثر بین شما با دانش‌آموزانتان را مطرح نمایند.

ارتباط نامناسب معلّم با دانش آموزان

  • معلم نقش والدین دانش‌آموز را به خود می‌گیرد.
  • به راحتی، اطلاعات شخصی خود را به طور کامل در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهد.
  • با برخی از دانش‌آموزان، رفتار خصومت آمیز پیش می‌گیرد.
  • با برخی از دانش‌آموزان خلوت می‌کند.
  • عدم رشد و بلوغ فکری و نابالغی و بی‌تجربگی دانش‌آموزان را نادیده می‌گیرد.
  • با دانش‌آموزان، ارتباط اجتماعی[1] برقرار می‌کند.
  • به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد تا به حریم خصوصی وی وارد شوند.

سعی دارد، همانند دوستان دانش‌آموزان، با آن‌ها رفتار کند و با آن‌ها ارتباط دوستانه بر قرار کند.

1- منظور رابطه اجتماعی افراطی و بیش از حد معمول است و نه اصل ارتباط اجتماعی(مترجمان).

ارتباط مناسب تعاملی بین دانش آموزان و معلم:

  • خود را به عنوان یک دوست بالغ و بزرگسال که دغدغۀ اصلی او بزرگترین علایق دانش‌آموزان است، در نظر می‌گیرد.
  • دانش‌آموزان را به منظور اتخاذ تصمیمات درست، راهنمایی می‌کند.
  • از بچه‌ها و دانش‌آموزان در برابر هرگونه آسیب و صدمه‌ای محافظت و مراقبت می‌کند.
  • با شرایط رفتاری، تحصیلی و اجتماعی دانش‌آموزان، کاملاً آشنایی دارد.
  • به دانش‌آموزان در ارتقای جهت بینی و شناخت دنیای پیرامون خویش کمک می‌کند.
  • فرصت‌هایی را برای دانش‌آموزان به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر آن‌ها، فراهم می‌کند.
  • علاقه و مهربانی خود را به دانش‌آموزان ابراز می‌کند.
  • حامی دانش‌آموزان است.
  • دانش‌آموزان را متوجه نقاط قوّتشان می‌کند و به آن‌ها در تقویت نقاط ضعف ، یاری می‌کند.
  • قادر به گفتن «نه!» با قاطعیّت و به روشی خوشایند است.
  • با دانش‌آموزان با احترام و ادب رفتار می‌کند و از دانش‌آموزان نیز چنین رفتاری را در برخورد با خود انتظار دارد.

با داشتن انتظارات سطح بالا از دانش‌آموزان، حیطۀ اختیارات دانش‌آموزان را گسترده‌تر می‌کند.

برای ارتباط موثر بین معلم با دانش آموزان باید ببینید انتظارات دانش آموزان از معلم خود چیست؟

همان طور که شما به عنوان یک معلّم از دانش‌آموزان انتظاراتی در زمینۀ رفتاری و تحصیلی دارید، دانش‌آموزان نیز از شما انتظاراتی دارند. با وجود این که، انتظارات دانش‌آموزان بسته به عوامل متعدّدی همانند سن و یا سطح توانایی‌های آن‌ها، با یک دیگر کاملاً متفاوت است، امّا برخی از انتظارات بین دانش‌آموزان مشترک و همگانی هستند.

دانش‌آموزان از شما انتظار دارند که:

  • از بودن در کنار آن‌ها لذّت ببرید و احساس شادمانی کنید.
  • از آن‌ها به عنوان یک دانش‌آموز محترم، قدردانی کنید.
  • از لحن حمایتی، دلسوزانه در صحبت کردن استفاده کنید و مطالب را با صراحت تمام بیان کنید.
  • علاقه خود را به تدریس در آن کلاس، نشان دهید.
  • به موضوع درسی، تسلّط کامل داشته باشید.
  • به آن‌ها در گرفتن نمرات بالا، کمک کنید.
  • آن‌ها را با فعالیّت‌های معنادار و مفید سرگرم کنید.
  • از آن‌ها در برابر افراد زورگو و اذّیت کار، محافظت کنید.
  • رفتار منصفانه و بی‌طرفانه‌ای را در برخورد با همۀ دانش‌آموزان، درپیش بگیرید.
  • از حس شوخ طبعی در برخورد با آن‌ها استفاده کنید.
  • آن‌ها را برای موفقیت در آزمون‌ها و کسب نمره قبولی کمک کنید.
  • به آن‌ها نشان‌دهید که از قوۀ خویشتن‌داری و تسلّط بر نفس برخوردار هستید.
  • در بیرون از کلاس دربارۀ مسائل خانوادگی و زندگی آن‌ها سؤال کنید.
  • نظافت شخصی را رعایت کنید، و همیشه مرتّب باشید.
  • کلاس را مطابق با میل و راحتی و آسایش و علایق آن‌ها سازماندهی کنید.
  • قوانین کلاسی را وضع و اول از همه خودتان از آن‌ها پیروی کنید.
  • احساس خوشحالی و رضایتمندی خود را هنگام موفقّیت‌های دانش‏آموزان، نشان‌دهید.
  • برای حضور در کلاس، از هر نظر احساس آمادگی کنید.
  • تکالیف زیادی برای آن‌ها تعیین نکنید.
  • هنگام بروز مشکل، به دقّت به صحبت‌هایشان گوش فرا دهید.
  • از دانش‌آموزان اخلال‌گر به منظور ادارۀ کلاس استفاده نکنید.
  • از تلاش‌های آنان همانند موفقّیت‌هایشان قدردانی کنید.
  • سن آن‌ها را در نظر بگیرید و از رفتارهای دانش‌آموزان در سنین مختلف آگاهی داشته باشید.

انتظارات سطح بالا از دانش‌آموزان در زمینۀ عملکردهای رفتاری و تحصیلی آنان شاید بزرگترین پاداشی است که هر معلّم می‌تواند به دانش‌آموزان اعطا نماید.

اگر شما در مقام یک معلّم رهنمودها و حمایت‌های تربیتی دلسوزانۀ خود را به دانش‌آموزان اعطا نمایید، در این صورت آن‌ها قادر خواهند بود تا حتی از سخت ترین انتظارات شما برآیند.

  • به دانش‌آموزان خود بگوئید که تا کلاس موفّقی را ایجاد نکرده‌اید و تا آن‌ها به پیشرفت‌های رفتاری و تحصیلی دست نیابند، دست از تلاش نخواهید کشید.
  • سعی کنید بیشتر بر نقاط قوّت دانش‌آموزانتان تأکید و تمرکز کنید. معلّمان اغلب بر تقویت و اصلاح نقاط ضعف دانش‌آموزان تأکید می‌کنند تا بر تشویق آن‌ها در بهره برداری از نقاط قوّت خویش.
  • دانش‌آموزان را در گروه‌هایی که متشکل از توانایی‌ها و قابلیت‌های متعدّد است، گروه بندی کنید. زمانی که معلّم، دانش‌آموزان ضعیف و متوسط را به طور جداگانه گروه بندی می‌کند، در حقیقت تلاش خود را در دستیابی به موفقّیت آنان، تباه می‌کند.
  • در ارزشیابی و سنجش دانش‌آموزان، از روش‌های گوناگون و متعدّد سنجش، استفاده کنید تا دانش‌آموزان قادر به نمایان کردن و نشان دادن، توانایی‌ها و دانش و آگاهی خود به روش‌های گوناگون باشند.
  • احساس مسئولیت در رسیدن به موفقّیتی معین را در دانش‌آموزان القا کنید. یکی از بهترین روش‌ها در این راستا می‌تواند تلاش و فعالیّت دانش‌آموز در رسیدن به اهداف فردی و مشخص خویش باشد.
  • نکته‌ها و سخنان ترغیب کننده و امیدبخشی را از افراد موفقّی که با تلاش و زحمت بسیار در زندگی به دستاوردهای بزرگی دست یافته‌اند، برای دانش‌آموزان بخوانید.
  • همواره حمایت‌های بی‌شائبه خود را از دانش‌آموزانی که از توانایی کمتری در یادگیری برخوردار هستند، ارزانی کنید و همچنین فرصت‌های برابر، به منظور یادگیری در اختیار همۀ دانش‌آموزان قرار بدهید.
  • در آموزش هر درسی از کتاب، انگیزۀ درونی دانش‌آموزان را تقویت کنید. گهگاهی از جوایز و پاداش‌های عینی و واقعی در تشویق کردن دانش‌آموزان استفاده کنید.
  • از دانش‌آموزان درخواست کنید تا رویکردهای تحصیلی و مطالعۀ موفقّیت‌آمیز خود را با دیگران و همکلاسی‌های خود در میان بگذارند تا آن‌ها نیز از این راهبردها و روش‌ها بی‌نصیب نمانند. حمایت‌های غیر رسمی و دوستانۀ آن‌ها از یک دیگر، ابزار قدرتمندی است.
  • نباید هرگز صرفاً برنامۀ درسی را اجرا کنید، بلکه باید دانش‌آموزان را از روش و نحوۀ آموزش و تدریس آن آگاه کنید تا دانش‌آموزان قادر به یادگیری آن شوند.
  • با دانش‌آموزان بزرگتر زمانی را به صحبت کردن و بحث دربارۀ خطرات استفاده از مواد اعتیادآور، گروه‌های جنایت کار و برقراری ارتباط جنسی سالم اختصاص دهید.

معرفی کتاب راهنمای آموزش و مدیریت کلاس
راهنمای سریع معلمان برای نحوه کار در کلاس و مدرسه

این کتاب امکان دسترسی سریع به پاسخ‌های فوری برای سؤالات معلمان درباره مباحث کاربردی که ممکن است در  حرفۀ معلمی مطرح شود، فراهم می‎‏نماید. شما به راحتی می‌توانید برای هر مشکل یا چالشی که با آن در حرفۀ معلمی مواجه شدید، سری به فهرست این کتاب زده تا موضوع مدنظر خود را پیداکرده و مطالعه کنید. (دقیقا مثل یک کتاب آشپزی)

۵۰ نکته برای معلمی بهتر بودن

خواندن کتاب یک معلم خوب را به همه کسانی که با کودکان و نوجوانان سر وکار دارند توصیه می کنیم. جدای از دغدغه های یک معلم خوب بودن، سعی بر آن بوده تا رفتارهای صحیح برقراری ارتباط آموزشی با کودکان و به خصوص نوجوانان و مشکلات رفتاری ایشان به نحوی مؤثر مورد بررسی قرار گیرد.

دیدگاهتان را بنویسید